Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрлігі (бұдан әрі - Министрлік) 2019-2020 oқу жылының жалпы орта білім беру ұйымдарында оқу жетістіктерін сырттай бағалауды өткізуге қатысты төмендегіні хабарлайды.

Оқу жетістіктерін сырттай бағалау (бұдан әрі -ОЖСБ) «Білім туралы» 2007 жылғы 27 шілдедегі Қазақстан Республикасы Заңының 55-бабымен реттеледі және білім беру ұйымдарында оқу жетістіктерін білім беру ұйымына тәуелсіз бағалау жүйесін қалыптастыру үшін енгізілді.

2019-2020 оқу жылында ОЖСБ 4, 9 және 11 сыныптарда  2020 жылғы сәуірге жоспарланды.

4, 9- сыныптарының оқушылары үшін ОЖСБ пәндері бойынша тест спецификациясы жаңартылған орта білім беру мазмұнына сәйкес әзірленді. 11-сынып оқушылары үшін ОЖСБ оқытылып жатқан оқу бағдарламасы бойынша өткізіледі. Орта білімдегі ОЖСБ-ға дайындық үшін Министрлікпен оку үрдесінде пайдалануға ұсынған оқулықтар мен пәндер бойынша тест спецификацияларын негізге алу керек.

ОЖСБ 4-сыныпта қағаз тасымалдағышта уәкілетті орган айқындаған екі пән бойынша, 9-сыныпта   қағаз және электронды тасымалдағышта, қазақ тілі және басқа да жалпы білім беретін пәндер бойынша жүргізіледі. 

11-сыныпта қағаз және электронды тасымалдағышта, жыл сайын уәкілетті орган айқындайтын үш пән бойынша жүргізіледі.

Толық тест спецификациясы мен пәндер бойынша ОЖСБ тапсырмаларының үлгілері жоспар бойынша 2020 жылғы ақпан айының екінші жартысында Ұлттық тестілеу орталығының сайтына testcenter.kz ілінеді.

Сонымен қатар, орта білімнің жаңартылған мазмұнын есепке ала отырып, TIMSS, PISA, PIRLS және т.б. халықаралық салыстырмалы зерттеу құралдарына ұқсас функционалдық сауаттылықты өлшеуге бағытталған сұрақтардың мазмұнын қайта қарау жұмысы жүргізілуде. Оқу жетістіктерін өндеу, жинау, талдау және әдістемелік көмек көрсетумен білім сапасын қамтамасыз ету жөніндегі ұсынымдарды әзірлеу көзделуде.

Орта білімнің сырттай бағалау бастауыш пен негізгі орта білімнің жаңартылған білім мазмұнын ескеріп оқушылардың базалық білімін тексеруге бағытталған. Сонымен қатар 11-сынып окушылары қорытынды аттестация мен ҰБТ жүктемесі шектен тыс болуына байланысты 2021 жылдан бастап  сырттай бағалауды алып тастау мәселесі қарастырылуда.

Қосымша тест спецификациясы жөнінде жалпы ақпаратты жолдаймыз.

Тиісті мәліметті орта білім беру ұйымдарының назарына жеткізуді сұраймын.

Управлениям образования областей и городов 

Нур-Султан, Алматы и Шымкент 

Министерство образования и науки Республики Казахстан (далее – Министерство) касательно проведения внешней оценки учебных достижений в организациях среднего образования в 2019-2020 учебном году сообщает следующее.

Внешняя оценка учебных достижений (далее - ВОУД) регламентируется статьей 55 Закона Республики Казахстан «Об образовании» и введена для формирования независимой от организации образования системы оценки учебных достижений в организациях образования. 

В 2019-2020 учебном году проведение ВОУД запланировано на апрель месяц текущего года в 4, 9 и 11 классах.

С учетом обновленного содержания среднего образования для проведения оценивания знаний разработаны спецификации тестов по предметам ВОУД для учащихся 4 и 9 классов. ВОУД для учащихся 11-классов проводится по обучающейся учебной программе. Для подготовки к ВОУД необходимо пользоваться учебниками, рекомендованными Министерством и основываться на спецификации тестов по предметам.

ВОУД в 4 классах проводится на бумажных носителях по двум предметам; в 9 классах в форме комплексного тестирования, на  бумажных и электронных носителях, по казахскому языку и другим общеобразовательным предметам; в 11 классах проводится также в форме комплексного тестирования, на бумажных и электронных носителях,  по трем предметам ежегодно определяемых уполномоченным органом.

Полная спецификации тестов и примерные тестовые задания для подготовки к ВОУД планируется разместить во второй половине февраля текущего года на сайте Национального центра тестирования (testcenter.kz) 

На сегодняшний день с учетом международного опыта начата работа по совершенствованию механизмов внешнего оценивания обучающихся организаций образования. В частности, ведется работа  по пересмотру содержания вопросов, направленных на замер функциональной грамотности, по аналогии с инструментами международных сопоставительных исследований TIMSS, PISA, PIRLS и др. Предполагается сбор, обработка и анализ учебных достижений с оказанием методологической помощи и выработкой рекомендации по обеспечению качества образования.

Внешнее оценивание среднего образования будет нацелено на проверку базовых знаний учащихся начального и основного среднего образования с учетом обновленного содержания. Также рассматривается вопрос исключения внешнего оценивания среди учащихся 11 классов с 2021 года, в связи с загруженностью экзаменами в рамках итоговой аттестации и ЕНТ.

Дополнительно направляем общую информацию по спецификации тестов.

Прошу довести соответствующую информацию до сведения организаций среднего образования. 

Тест спецификациясы. Оқу жетістіктерін сырттай бағалауға арналған пәндер бойынша тест спецификациясы Қазақстан Республикасының мемлекеттік жалпыға міндетті орта білім беру стандартына (бастауыш, негізгі, жалпы орта білім), негізгі орта білім беру деңгейінің жаңартылған мазмұндағы оқу бағдарламаларына сәйкес әзірленген. 

Тест мақсаты: оқушыларының пәндер бойынша дайындық деңгейлері мен функционалдық сауаттылықтарының қалыптасу деңгейлерін бағалау.

Тест тапсырмаларының қиындығы 3 деңгейде беріледі: базалық деңгейде – 30%, орташа деңгейде – 50%, жоғары деңгейде – 20%.

Базалық деңгей – білім алушылардың дайындық деңгейлерінің ең төменгі – жеткілікті деңгейін, алынған ақпаратты білім мен дағдыға айналдырып, қалыпты жағдайларда қарапайым модельдерді тани білу, оларды белгілі тәсілдер арқылы орындап,  дәлелдер келтіре білу.

Орташа деңгей – білім алушылардың алған білімдерін нақты жағдайлар мен жаңа ситуацияларда дұрыс қолдана білу, таныс, алайда, қалыпты үлгілерден ерекшеленетін ақпараттан қорытынды шығару, дәлелдер келтіру, талдау жасау, салыстыру және жүйелей білу.

Жоғары деңгей – материалдың негізгі құрылымын құрайтын құрамдас бөлшектерге бөле білу дағдыларын: яғни, бүтінді бөлшектеп, олардың өзара қарым-қатынасын табу, бүтіннің ұйымдастыру қағидаларын анықтау, жаңа бүтін ақпарат алу үшін жаңа фактілер мен олардың  салдары арасындағы айырмашылықты тауып, элементтерді үйлестіре білу.

4-сынып

4-сыныптарда ОБ ОЖСБ екі пән бойынша жүргізіледі. 

Математика бойынша тест оқушылардың білім жетістігін бағалауға арналған 15 тапсырмадан тұрады. Тест тапсырмасының формасы – берілген төрт жауап нұсқасынан бір дұрыс жауапты анықтауға арналған. 

Жаратылыстану бойынша тест оқушылардың білім жетістігін бағалауға арналған 15 тест тапсырмасынан тұрады. Тест тапсырмасының формасы – берілген төрт жауап нұсқасынан бір дұрыс жауапты анықтауға арналған. 

9-сынып

9-сыныптарда ОБ ОЖСБ   қазақ тілі және басқа жалпы білім беретін пәндердің біреуі бойынша жүргізіледі.

Қазақ тілі (міндетті пән) бойынша тест екі бөлімнен тұрады:

I бөлім – «Тыңдалым»

Оқушыларға мәтін тыңдау ұсынылады. Мәтін мазмұны бойынша берілетін тест тапсырмасының саны – 5. Тест тапсырмасының формасы – берілген бес жауап нұсқасынан бір дұрыс жауапты анықтауға арналған. Аудиотекст 2 минуттық үзілісті сақтай отырып, 2 қайтара жазылған. 

II бөлім – «Оқылым»

Берілген ақпарат көлемін меңгеру; түрлі жанрда, сонымен қатар, публицистикалық жанрда берілген мәтіндердің негізгі идеясы мен мазмұнын түсініп, логикалық ізділігін анықтау.

«Оқылым» бөлімінде берілетін мәтін саны –  1. Мәтін бойынша берілген тест тапсырмаларың саны – 10: мәтін мазмұны бойынша – 5, тілдік нормалар бойынша – 5. Бұл бөлімде жазу сауаттылығының дағдылары тест тапсырмалары аясында анықталады.

Математика бойынша тест 2 бөлімнен тұрады. Тапсырмалардың жалпы саны – 15.

I бөлім – 2 контекстіден және әр контекст бойынша оқушылардың математикалық сауаттылығын бағалауға арналған бір дұрыс жауапты 5 тест тапсырмасынан тұрады. 

Контекст – ойдың ауызша немесе жазбаша мағыналы бөлігі. Контекст тұтас мәтін түрінде немесе диаграмма, кесте, сурет, портрет, географиялық карта түрінде беріледі. 

II бөлім – оқушылардың білім жетістігін бағалауға арналған бір немесе бірнеше дұрыс жауапты 5 тест тапсырмасынан тұрады.

Қазақстан тарихы бойынша тест екі бөлімнен тұрады.Тапсырмалардың жалпы саны – 15.

І бөлімде берілетін контекст саны – 2. Контекст бойынша берілетін тест тапсырмасы – 5. Тест тапсырмасының формасы – бір дұрыс жауапты.

ІІ бөлім бір немесе бірнеше дұрыс жауапты 5 тест тапсырмасынан тұрады.

Жаратылыстану бағытындағы пәндер (химия, биология, физика, география) бойынша тест 2 бөлімнен тұрады. Тапсырмалардың жалпы саны – 15.

I бөлім – оқушылардың жаратылыстану бағыты бойынша білім жетістігін бағалауға арналған 5 тест тапсырмасынан тұратын 2 контекст. Тапсырма формасы – бір дұрыс жауапты.

II бөлім – оқушылардың білім жетістіктерін бағалауға арналған бір немесе бірнеше дұрыс жауапты 5 тест тапсырмасы.

11-сынып

11-сыныптарда ОБ ОЖСБ   кешендік тестілеу түрінде үш пән бойынша жүргізіледі.

1-пән: 

Қазақ тілі бойынша оқушылардың білім жетістіктерін бағалауға арналған бір дұрыс жауапты 15 және оқу сауаттылығына арналған 5 тест тапсырмасынан тұрады.  

2,3-пәндер:

Қазақстан тарихы бойынша тест білім жетістігін бағалауға арналған бір дұрыс жауапты 20 және бір немесе бірнеше дұрыс жауапты анықтауға арналған 10 тест тапсырмасынан тұрады.

Алгебра бойынша тест білім жетістігін бағалауға арналған бір дұрыс жауапты 20 және бір немесе бірнеше дұрыс жауапты анықтауға арналған 10 тест тапсырмасынан тұрады.

Спецификация теста для Внешней оценки учебных достижений (далее – ВОУД) разработана в соответствии с Государственным общеобразовательным стандартом образования (начального, основного среднего, общего среднего образования) и типовой учебной программой обновленного содержания по учебным предметам. 

Цель разработки теста: Определение уровня подготовленности по предметам и оценка уровня сформированности функциональной грамотности учащихся. 

Тест состоит из заданий 3-х уровней трудности: базовый уровень – 30% заданий; средний уровень – 50%; высокий уровень – 20%.

Базовый уровень трудности позволяет провести оценку минимального уровня подготовленности обучающегося, характеризует воспроизведение простых знаний и навыков, позволяет распознавать простые модели в стандартных ситуациях, выполнять простые действия с помощью определённых указаний, приводить простые аргументы.

Средний уровень трудности предполагает правильное воспроизведение основных знаний и навыков, позволяет распознавать простые модели в новых ситуациях, обобщать информацию и формулировать выводы с частичным обоснованием, приводить аргументы, уметь анализировать, сравнивать, обобщать и систематизировать при выполнении действий в знакомых, но отличающихся от образца ситуациях.

Высокий уровень трудности характеризует воспроизведение более сложных знаний и навыков, позволяет распознавать более сложные модели заданий, использовать альтернативные и нестандартные пути решения, интегрировать знания, умения и навыки из других областей учебной программы для решения широкого спектра задач, выполнять большинство действий самостоятельно в новых ситуациях.

4 класс

ВОУД в 4 классах проводится по 2 предметам. 

Тест по математике состоит из 15 тестовых заданий на проверку предметных знаний. Форма тестовых заданий с выбором одного правильного ответа из 4-х предложенных вариантов ответов.

Тест по естествознанию состоит из 15 тестовых заданий на проверку предметных знаний. Форма тестовых заданий с выбором одного правильного ответа из 4 предложенных вариантов ответов.

9 класс

      ВОУД в 9 классах проводится по казахскому языку и другим общеобразовательным предметам. 

Тест по казахскому языку (как обязательный предмет) состоит из 2 частей:

1 часть «Аудирование» 

Учащимся предлагается прослушать текст с 5 тестовыми заданиями с выбором одного правильного ответа из пяти предложенных вариантов ответов.  Аудиотекст   записан  двукратно с паузой в 2 минуты.       

Тестовые задания проверяют уровень понимания речи в процессе фонового восприятия  на слух, а также выявляют языковую компетенцию тестируемого с опорой на изученный лексический языковой материал.  

II часть «Чтение»

Извлечение заданного объема информации; глубокое понимание основных идей и прогнозирование содержания разножанровых текстов, в том числе публицистических статей и установка их логической последовательности. 

В данный блок входит 1 текст с 10 тестовыми заданиями: 5 заданий на проверку грамотности чтения и 5 заданий на проверку соблюдения лексических и грамматических норм. Навыки грамотности письма будут определяться в рамках тестовых заданий данной части. 

Тест по математике состоит из двух частей. Общее количество тестовых заданий – 15. 

I часть – 2 контекста, к каждому контексту по 5 тестовых заданий с выбором одного правильного ответа на проверку математической грамотности.  

Контекст - законченный отрывок письменной или устной речи. Условия тестовых заданий могут содержать сплошные и несплошные тексты (диаграммы, таблицы, рисунки, портреты, географические карты  и т.д.). 

II часть – 5 тестовых заданий с выбором одного или нескольких правильных ответов на проверку предметных знаний.

Тест по истории  Казахстана  состоит из двух частей. Общее количество тестовых заданий – 15. 

I часть – 2 контекста, к каждому контексту по 5 тестовых заданий с выбором одного правильного ответа. 

II часть – 5 тестовых заданий с выбором одного или нескольких правильных ответов.

         Тест по предметам естественнонаучного направления (химия, биология, физика, география) состоит из 2 частей: 

I часть – 2 контекста, к каждому контексту по 5 тестовых заданий с выбором одного правильного ответа на проверку естественнонаучной грамотности.

II часть – 5 тестовых заданий с выбором одного или нескольких правильных ответов на проверку предметных знаний.

11 класс

ВОУД в 11 классах проводится в форме комплексного тестирования по трем предметам. 

1-ый предмет: 

Тест по казахскому языку  состоит из 15 тестовых заданий с выбором одного правильного ответа на проверку предметных знаний, 5 тестовых заданий – на проверку грамотности чтения. 

2-3 предметы: 

Тест по истории Казахстана состоит из 20 тестовых заданий с выбором одного правильного ответа и 10 тестовых заданий с выбором одного или нескольких правильных ответов на проверку предметных знаний. 

     Тест по алгебре состоит из 20 тестовых заданий с выбором одного правильного ответа и 10 тестовых заданий с выбором одного или нескольких правильных ответов на проверку предметных знаний.